Mikojan Gurewicz MiG-29 – w Polsce

I dostawa

Pierwsza partia MiG-29 została dostarczona jako nowe maszyny prosto z ZSRR, wyposażane były (jak wszystkie późniejsze) według standardu 9.12A (maszyny bojowe) i 9.51 (maszyny szkolno-bojowej). Pierwsze cztery maszyny bojowe (n/b: 65, 66, 67, 70) dostarczone zostały w lipcu 1989, kolejne samoloty tym razem szkolno-bojowe (n/b: 15, 42, 64) dostarczono w sierpniu 1989, ostatnia dostawa miała miejsce w październiku 1990 i obejmowała pięć samolotów bojowych (n/b: 105, 108, 111, 114, 115). Planaowane było przejęcie kolejnych sześciu maszyn jednak ze względu na wzrost ceny zrezygnowano z tego posunięcia.

II dostawa

Kolejne maszyny pozyskano od Republiki Czeskiej (20 maszyn pierwotnie dostarczonych Czechosłowacji podzielono równo po 10 dla Czech i Słowacji. Słowacja postanowiła dalej eksploatować ten typ i w połowie lat 90tych otrzymała kolejne 14 maszyn z Rosji za długi. Czechy postanowiły wycofać ten typ z eksploatacji) w zamian za jedenaście fabrycznie nowych śmigłowców PZL W-3 Sokół. W grudniu 1995 dostarczono maszyny bojowe 77 (ex 7702), 89 (ex 8906), 92 (ex 9207), 38 (ex 3810), 59 (5918) i szkolno-bojową 28 (ex 4402), zaś w styczniu 1996 kolejne bojowe 83 (ex 8304), 40 (ex 4012), 54 (ex 5414), 56 (ex 5616). Samoloty były wyeksploatowane w niewielkim stopniu, jeszcze przed pierwszym remontem głównym który przechodziły mniej-więcej w tym samym czasie co pozostałe maszyny (lata 1999-2003). W początkowym okresie eksploatacji nosiły oryginalny, czeski kamuflaż.

III dostawa

przyszły MiG-29 n/b 4104 z 41. elt (ale już z polskimi numerami) w bazie lotniczej w Laage, podczas uroczystości przekazania samolotów.

Ostatnia dostawa zawierała maszyny wycofane z eksploatacji w Republice Federalnej Niemiec pierwotnie dostarczone Niemieckiej Republice Demokratycznej (zostały one zastąpione przez samoloty Eurofighter). Spośród początkowych 24 samolotów jeden został rozbity podczas służby (29+09), a z przejęcia jednego zrezygnowano (29+03 – trafił on do muzeum) – w sumie przejęto 22 maszyny. W odróżnieniu od wcześniejszych maszyn te były już mocno wyeksploatowane – większość kwalifikowała się do drugiego remontu głównego, dlatego zamiast do jednostki dostarczone były na lotnisko w Bydgoszczy, do Wojskowych Zakładów Mechanicznych nr 2. We wrześniu 2003 dostarczono pierwsze trzy samoloty bojowe: 4102 (ex 29+11), 4103 (ex 29+16), 4104 (ex 29+17). W grudniu 2003 kolejne maszyny bojowe: 4101 (ex 29+07), 4107 (ex 29+06), 4108 (ex 29+15), 4109 (ex 29+19) i szkolno-bojowe: 4105 (ex 29+24) i 4110 (ex 29+22). W kwietniu 2004 kolejne bojowe: 4112 (ex 29+08), 4117 (ex 29+02), 4119 (ex 29+10), 4122 (ex 29+21). Oraz ostatnia, największa dostawa w sierpniu 2004 dostarczono maszyny bojowe: 4111 (ex 29+04), 4113 (ex 29+12), 4114 (ex 29+14), 4116 (ex 29+01), 4118 (ex 29+05), 4120 (ex 29+18), 4121 (ex 29+20) i szkolno-bojowe 4115 (ex 29+23) i 4123 (ex 29+25).

MiG-29 w Mińsku Mazowieckim

MiG-29 n/b 115 z 1. elt na lotnisku w Tallinie, podczas PKW Orlik

Mińsk Mazowiecki stał się pierwszą bazą MiGa-29 w Polsce. Kiedy w lipcu 1989 wylądowały tam pierwsze nowe MiGi jednostka zorganizowana była w 1. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego posiadający dwie eskadry bojowe po dwanaście maszyn. Samoloty z pierwszej dostawy weszły na wyposażenie pierwszej eskadry, podczas gdy druga eskadra dalej używała samolotów MiG-21MF. MiG-21 zostały zastąpione maszynami pozyskanymi od Czech – od tego momentu Mińsk całkowicie przezbroił się na nowy typ. 1 stycznia 2001 roku zmieniła się struktura jednostek lotniczych w Polsce – 1. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego został przeformowany w 1. eskadrę lotnictwa taktycznego oraz 23. Bazę Lotniczą. Za wzorcowy przyjęto model eskadry wyposażonej w 16 maszyn – gdzie jednostka w Mińsku Mazowieckim była odstępstwem od reguły ponieważ utrzymano w służbie wszystkie 22 maszyny. Kolejna zmiana wiązała się z przejęciem kolejnych samolotów wraz z trzecią dostawą oraz ich niezadowalającym stanem technicznym, docelowo do służby wcielono jedynie 11 ex-Niemieckich maszyn, co wymagało uzupełnienia ich 5 maszynami przejętymi z Mińska Mazowieckiego by osiągnąć etat (16 maszyn). 1. lipca 2010 1. eskadra lotnictwa taktycznego oraz 23. Baza Lotnicza zostały ponownie połączone by utworzyć 23. Bazę Lotnictwa Taktycznego. Obecnie rozważana jest modernizacja samolotów zwiększająca ich własności bojowe oraz przedłużenie ich eksploatacji do ok 2025 roku.

MiG-29 w Malborku

MiG-29 uzupełnione maszynami exniemieckimi stały się obok F-16 podstawową siłą polskiego lotnictwa

Okazją do przezbrojenia Malborskiej 41. eskadry lotnictwa taktycznego w MiG-29 stało się przejęcie maszyn od Republiki Federalnej Niemiec (do 16 grudnia 2003 eskadra latała na MiG-21, później już jedynie na TS-11 Iskra). W sumie przejęto 22 maszyny, niestety ich zły stan techniczny powodował, że część kwalifikowała się do remontu głównego – a część w ogóle nie nadawała się do eksploatacji. Spośród dostarczonych maszyn wybrano cztery które trafiły do jednostki jedynie po przeglądzie – oficjalna uroczystość ich przyjęcia odbyła się 7 czerwca 2005 roku, były to maszyny bojowe n/b 4111, 4113, 4118 i szkolno-bojowy n/b 4115 (po około roku służby 4113 został skierowany na remont główny, a pozostałe maszyny permanentnie wycofano). Spośród pozostałych maszyn podjęto decyzję o przeprowadzeniu remontu głównego na 10, znajdujących się w najlepszym stanie samolotach. Były to bojowe n/b 4101, 4103, 4104, 4116, 4120, 4121, 4122 i szkolno-bojowe n/b 4105, 4110, 4123. By jednostka osiągnęła pełny etat 16 samolotów podjęto decyzję o przekazaniu do Malborka pięciu samolotów eksploatowanych w Mińsku Mazowieckim (maszyny bojowe n/b 65, 66, 70, 77, 92). Eksploatacja samolotów MiG-29 w Malborku planowana jest do 2014-15 roku.