Od czasu rozpadu ZSRR i zakończenia Zimnej Wojny mija już niemal 20 lat. Pomimo ogólnego polepszenia i ocieplenia stosunków cały czas widoczna jest walka o strefy wpływów pomiędzy Rosją i zachodem reprezentowanym przez USA i NATO, Rosja wciąż jest postrzegana jako potencjalny przeciwnik. Siły zbrojne Rosji przechodzą obecnie reorganizację, jest to dobra okazja do przedstawienia jaki jest prawdziwy potencjał WWS Rosji, ile i jakiego typu samolotów posiada Rosja w różnych częściach swojego terytorium.
W latach 2009-2010 Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej poddane zostają szeroko zakrojonej reformie, obejmie ona wszystkie rodzaje wojsk oraz dowództwa wszystkich szczebli. Zlikwidowane zostaną mi. mające 150 letnią tradycję okręgi wojskowe. Zastąpione zostaną przez cztery regionalne dowództwa strategiczno-operacyjne, działanie nowe dowództwa rozpocząć mają 1 grudnia 2010. Dowództwom podporządkowane będzie większość sił stacjonujących na podporządkowanym jej terenie (wyłączone z tego podporządkowania będą mi. strategiczne siły jądrowe). W Siłach Powietrznych dotychczasowe pułki lotnicze przekształcone zostają w bazy lotnicze Według informacji ogłoszonej przez ministra obrony liczba jednostek zmniejszy się z 340 do 180, czyli niemal do połowy. Tak drastycznemu zmniejszeniu nie ulegnie jednak liczba samolotów, które będą komasowane w nowych bazach lotniczych – nowością będzie łączenie eskadr samolotów różnych typów (np. MiG-31 i Su-27) w jednej jednostce lotniczej.
Zmiany objęły również wizerunek, wprowadzony został nowy wzór oznaczeń przynależności państwowej – sowiecka czerwona gwiazda zastąpiona została nową, obrysowaną kolorami flagi rosyjskiej. Wraz z nową gwiazdą na kadłubach samolotów pojawił się napis ВВС России, czyli WWS Rossii (Rosyjskie Siły Powietrzne).
Większość sił i środków Sił Powietrznych (WWS – Wojenno–Wozdusznyje Siły) i Obrony Powietrznej Rosji (PWO – ProtiwoWozdusznaja Obarona) podporządkowanych zostało czterem głównym dowództwom WWS i PWO (Dowództwa Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej) które wejdą w podporządkowanie nowo tworzonych czterech głównych dowództw regionalnych. Ponadto wyróżnić można Dowództwo Lotnictwa Dalekiego Zasięgu – mające w swoim podporządkowaniu jednostki wyposażone w bombowce dalekiego zasięgu, Dowództwo Lotnictwa Transportowego zawiadujące samolotami transportu strategicznego oraz samodzielne jednostki będące w podporządkowaniu bezpośrednio Dowództwu Sił Powietrznych (głównie jednostki szkolne i eksperymentalne).
1. Dowództwo WWS i PWO
| jednostki podległe 1. Dowództwu WWS i PWO |
|---|
|
Powstałe na bazie 6. Armii WWS i PWO dowództwo podporządkowane będzie dowództwu strategicznemu zachód z kwaterą główną w Sankt Petersburgu. Dowództwo powstało z połączenia Leningradzkiego i Moskiewskiego Okręgu Wojskowego, obejmie także enklawę Kaliningradzką.
Na dowództwie spoczywa zabezpieczenie terytorium Federacji Rosyjskiej na kierunku europejskim. Oceniać można, że europejskie państwa NATO ciąż postrzegane są jako groźny przeciwnik, dowództwo posiada niespotykane nasycenie środkami obrony powietrznej (aż 34 zestawy S-300 różnych wersji – więcej niż w pozostałych trzech dowództwach razem, oraz pierwszy aktywny zestaw S-400) jak również największą ilość statków powietrznych (ponad 630). Mało które europejskie siły powietrzne mogą się równać potencjałem z siłami WWS i PWO w Europie. Uzasadnieniem tak dużej siły 1. Dowództwa są dwa dość szczególne obszary, są to Obwód Kaliningradzki oraz Moskwa.
Za siły WWS i PWO w Obwodzie Kaliningradzkim odpowiadać ma 3. Brygada Obrony Powietrzno–Kosmicznej. Jest to zmiana, ponieważ przed reformą wszystkie siły wojskowe zlokalizowane w obwodzie podlegały dowódcy Floty Bałtyckiej. Siły WWS w okolicach Kaliningradu dysponują 42 samolotami myśliwskimi Su-27 oraz 24 samolotami bombowymi Su-24. Baza Lotnicza w Czkałowsku wytypowana została na trzecią jednostkę liniową mającą otrzymać zmodernizowane samoloty Su-27. Nie będą to jednak Su-27SM (WWS zrezygnowało z dalszych modernizacji samolotów do tego wariantu) lecz najprawdopodobniej nowy Su-27SM2. Planowany wariant modernizacji wzorowany na wyposażeniu obecnie opracowywanego Su-35. Rozważane jest wyposażenie zmodernizowanych samolotów w systemy takie jak nowy radiolokator N035 Irbis czy ulepszone silniki (nie będą to jednak AL-41F1A – izdielije 117S, lecz rozwiązanie pośrednie, jak AL-37F).
Za ochronę Moskwy oraz jej okolic odpowiada 5. Brygada Obrony Powietrzno–Kosmicznej (byłe Dowództwo Specjalnego Przeznaczenia), tu również następuje zmiana podporządkowania z likwidowanego Moskiewskiego Okręgu Wojskowego na powstałe na bazie Leningradzkiego Okręgu Wojskowego dowództwo zachód. Brygada posiada na wyposażeniu najnowocześniejsze wersje systemu S-300 (S-300PM) oraz pierwszy zestaw S-400. Ciekawostką są również myśliwce MiG-29SMT z 6963. Bazy (jedyne MiG-29 podległe dowództwu). Po rozpadzie ZSRR zakłady MiG pozostały z kilkudziesięcioma niewykończonymi płatowcami samolotów MiG-29 na przejęcie których WWS nie posiadało środków. Samoloty stały przez lata czekając na nowego właściciela, do czasu zamówienia na samoloty MiG-29SMT z Algierii (umowę podpisano w lutym 2006 r.). Niestety realizacja kontraktu nie przebiegła pomyślnie, strona Algierska zwróciła dostarczone samoloty (15 płatowców) i zrezygnowała z odbioru kolejnych. Jako efekt nieudanego kontraktu samoloty trafiły ostatecznie do WWS Rosji. Samoloty pozostaną ciekawym wyjątkiem, ponieważ nie planuje się modernizacji kolejnych samolotów MiG-29.
Samolot MiG-29 w wersji SMT posiada całkowicie wymieniony system uzbrojenia. Podstawową nowością jest nowy radar z anteną szczelinową N010ME Żuk-ME o parametrach znacznie wyprzedzających N019 Rubin ze starszych wersji (możliwość śledzenia 20 celów zamiast dziesięciu i zwalczania 4 celów zamiast 1, zasięg zwiększony do 120 km). Kabina pilota wyposażona została w szklany kokpit z dużymi wyświetlaczami MFI-10-6 produkcji Technokompleks. Samolot może przenosić dwa podskrzydłowe zbiorniki o pojemności 1150 litrów każdy, oraz nowy zbiornik podkadłubowy o powiększonej pojemności 2000 litrów (w porównaniu do 1500 litrów w starszych wersjach). By jeszcze bardziej wydłużyć zasięg samolot posiada również sondę służącą do pobierania paliwa w locie. Wachlarz uzbrojenia poszerzony został o pociski z aktywną głowicą radiolokacyjną R-77 oraz kierowane telewizyjnie bądź poprzez podświetlenie laserem precyzyjne uzbrojenie powietrze-ziemia. Interesujące jest, że dzięki wymianie radaru na nowoczesną konstrukcję niektórymi parametrami (jak ilość śledzonych i zwalczanych celów) może on wyprzedzać nie tylko Su-27S ale i zmodernizowane Su-27SM.
Nietypowo wygląda lotnictwo szturmowe 1. Dowództwa, nie posiada ono na stanie samolotów szturmowych Su-25. Możliwe jest iż uznano, że stosunkowo prosta konstrukcja nie przetrwała by długo na mocno nasyconym środkami obrony przeciwlotniczej europejskim teatrze działań (doświadczenia wojny gruzińskiej wydają się potwierdzać takie wnioski, Su-25 był najczęściej strącanym samolotem). Braki te rekompensuje najbardziej rozbudowane lotnictwo śmigłowcowe z ponad 120 śmigłowcami Mi-24 i ponad 130 Mi-8. 6992. Baza Lotnicza jest pierwszą która otrzymała zmodernizowane śmigłowce Mi-24PN. Niestety modernizacja nie okazała się udana, poważne problemy sprawia system celowniczy z kamerą termowizyjną TPP-9S475N. Więcej zamówień na więcej Mi-24PN najprawdopodobniej nie będzie. Ze względu na problemy z dopracowaniem Mi-28N zapowiedziane zostały zakupy śmigłowców w konfiguracji Mi-35M – czyli najnowszej wersji Mi-24 przygotowywanej na eksport.
Obrona przeciwlotnicza oparta jest o zestawy S-300 różnych wersji (w tym najnowsze w wojskach PWO zestawy S-300PM). Perełką jest tu oczywiście pierwszy aktywny zestaw S-400 na stanie pułku z Elektrostalu. Będący rozwinięciem S-300 system (początkowo nazywany S-300PMU-3) wyposażony został zarówno w nowe środki naprowadzania (S-400 może jednocześnie pociski na 6 różnych celów znajdujących się w odległości nawet 400 km), jak i nowe pociski. S-400 używa specjalnie zaprojektowanych dla tego systemu rakiet 48N6E3 (pocisk o zasięgu 240 km, rozwiniecie pocisku 48N6E2 dla zestawów S-300) , 40N6 (pocisk o zasięgu 400 km mający zwalczać przede wszystkim samoloty typu AWACS), 9M96E (pocisk o zasięgu 40 km służący do zwalczania wszelkiej techniki lotniczej), 9M96E2 (pocisk o identycznym zastosowaniu jak 9M96E lecz zasięgu 120km). Ponadto używać może również starszych pocisków przeznaczonych dla systemu S-300 jak 48N6E, 48N6E2. O kompleksowym podejściu do zagadnienia świadczy również fakt iż pułki S-400 osłaniane będą przez nowe zestawy bliskiego zasięgu Pancir-S1.
2. Dowództwo WWS i PWO
| jednostki podległe 2. Dowództwu WWS i PWO |
|---|
|
Powstałe na bazie 11. Armii WWS i PWO dowództwo podporządkowane będzie dowództwu strategicznemu centrum z kwaterą główną w Jekaterynburgu. Dowództwo powstanie z połączenia Okręgu Nadwołżańsko-Uralskiego oraz zachodniej części Okręgu Syberyjskiego (na bazie dowództwa Okręgu Syberyjskiego najprawdopodobniej powstanie nowe dowództwo szczebla operacyjnego).
Dowództwo jest najsłabszym z wszystkich czterech , posiadającym najmniejszą liczbę statków powietrznych. Podstawę sił myśliwskich stanowią samoloty MiG-29 (postrzegane przez WWS jako maszyny starsze i posiadające mniejsze możliwości niż Su-27) oraz MiG-31 starszych wersji (oryginalne MiG-31, oraz MiG-31DZ odróżniające się od nich posiadaniem sondy do pobierania paliwa w locie). Dowództwo posiada w dyspozycji po ponad 40 samolotów obu typów. Nowsze samoloty MiG-31B (oraz MiG-31BS – czyli starsze płatowce zmodernizowane do poziomu wersji B) powstały jako odpowiedź na problem jaki powstał po przekazaniu przez zdrajcę Adolfa Tołkaczowa – generalnego konstruktora firmy Fazotron planów systemów uzbrojenia, mi. radarów Rubin z MiG-29 oraz Zasłon z MiG-31 Amerykanom.
Rażenie celów naziemny zapewniają samoloty bombowe Su-24, szturmowe Su-25 oraz śmigłowce szturmowe Mi-24. Również w tym przypadku są to starsze wersje tych typów, dowództwo posiada po ok 30 sztuk statków powietrznych każdego z wymienionych typów.
Obronę powietrzną zapewniają zestawy S-300 w wersji S-300PS uzupełnione bardziej mobilnymi w trudnym terenie zestawami S-300W i 9K37 Buk.
3. Dowództwo WWS i PWO
| jednostki podległe 3. Dowództwu WWS i PWO |
|---|
|
Powstałe na bazie 14. Armii WWS i PWO dowództwo podporządkowane będzie dowództwu strategicznemu wschód z kwaterą główną w Chabarowsku. Dowództwo powstanie z połączenia Okręgu Dalekowschodniego oraz wschodniej części Okręgu Syberyjskiego.
Obejmujące tereny dalekowschodnie trzecie dowództwo, choć nie najliczniejsze jest zdecydowanie najnowocześniej wyposażone. Widać tu zdecydowany sygnał Rosji która akcentuje swoją pozycję w tej części świata.
Podstawę sił lotniczych na dalekim wschodzie Rosji stanowią zmodernizowane samoloty myśliwskie Su-27SM (48 płatowców, czyli według starej struktury dwa pełne pułki), samoloty przechwytujące MiG-31B (również 48 płatowców), raz samoloty bombowe Su-24M (także 48 sztuk, w tym 24 zmodernizowane do standardu Su-24M2).
Zmodernizowane samoloty Su-27SM służą obecnie w dwu bazach mieszczących się w Centralnaja Ługowaja i Dzemgi. Druga z wymienionych baz leży nie daleko Komsomolska nad Amurem, lotnisko w tym wypadku dzielone jest z zakładami KnAAPO – odpowiedzialnymi za produkcję jednomiejscowych wariantów samolotów Su-27 oraz mniej zaawansowanych wersji Su-30 na eksport, a także opracowanie samolotów Su-35 oraz T-50.
Najbardziej widoczną z zewnątrz różnicą w zmodernizowanym samolocie Su-27SM jest przesunięte w lewą stronę (patrząc od przodu maszyny) oko stacji elektrooptycznej OLS-27 (przy okazji zmodernizowanej do standardu OLS-27M/30). Na starszych samolotach Su-27S i Su-27P stacja montowana jest centralnie, jej oko przesunięte zostało (na wzór MiG-29) w wyposażonych w sondę do tankowania w powietrzu eksportowych wersjach samolotu (jak Su-27SK czy Su-30MK), jednak Su-27SM dalej nie posiada takiego wyposażenia. Innym wyznacznikiem mogą być widoczne na środkowej części klap czujniki systemu WRE Chibina. Samoloty z Dzemgi noszą numery boczne koloru czerwonego zaś płatowce z Centralnaja Ługowaja – granatowe.
System uzbrojenia samolotów Su-27SM został zmodernizowany, radar N001 Miecz może teraz zwalczać do dwu celów (wcześniej jeden) jednocześnie śledząc 8 innych (razem 10). Starsze samoloty Su-27 również mogą śledzić do 10 celów jednak kiedy jeden z nich zostanie wybrany do zwalczania, namiary pozostałych celów są gubione. Samolot otrzymał również możliwość atakowania celów naziemnych – zarówno radar jak i termonamiernik otrzymały odpowiednie zakresy pracy, znane są również zdjęcia przedstawiające Su-27SM z zasobnikiem celowniczym Spasan. Bardzo widocznym elementem jest nowe wyposażenie kabiny pilota z trzema dużymi wyświetlaczami ciekłokrystalicznymi – ułatwia to obsługę systemów samolotu i zwiększ świadomość sytuacyjną pilota. Uzupełnieniem zmodernizowanych samolotów jest oddany do dyspozycji pilotów nowoczesny symulator Su-27SM pozwalający na pełen program szkolenia na maszynę w nowej konfiguracji.
6988. Baza Hurbie jest jedynym w całych WWS użytkownikiem zmodernizowanych samolotów Su-24M2. Jest to stosunkowo prosta modernizacja opierająca się na rozwiązaniach firmy Gefest IT. Prace wykonane na samolotach obejmują modernizacje wyposażenia celowniczego mi. zmontowanie nowej stacji KAI-24 (wykorzystującej kineskopowe wyświetlacze OR-4TM – nie zastosowano powszechnych obecnie wyświetlaczy ciekłokrystalicznych). Najprawdopodobniej rozszerzono również urządzenia samoobrony samolotu. Modernizację swoich samolotów do podobnego standardu zamówiła w Nowosybirskich zakładach NAPO również Algieria. 24 zmodernizowane samoloty pozostaną jedynymi w tym wariancie, obecnie priorytetem dla WWS jest wprowadzenie do służby produkowanego również w NAPO samolotu Su-34.
Uzupełnieniem powyższych są samoloty szturmowe Su-25 (36 Su-25 oraz 6 Su-25UB), śmigłowce szturmowe Mi-24 (24 sztuki). Ciekawostką jest, że 3. Dowództwo posiada jednostki wyposażone w śmigłowce Kamowa ok. 50 Ka-27 i Ka-29 oraz 4 Ka-50 – jedyne śmigłowce tego typu na stanie jednostek bojowych. Planowany przez Wojenno Morskoj Fłot zakup okrętów desantowych typu Mistral we Francji może doprowadzić zmiany podejścia względem śmigłowców Kamowa.
W dziedzinie obrony powietrznej standardem są nie najnowsze już zestawy S-300PS z rodzynkiem w postaci zestawu S-400 wdrażanego we Władywostoku (podobnie jak w Elektrostalu uzupełnią go zestawy Pancir-S1).
4. Dowództwo WWS i PWO
| jednostki podległe 4. Dowództwu WWS i PWO |
|---|
|
Powstałe na bazie 4. i 5. Armii WWS i PWO dowództwo podporządkowane będzie dowództwu strategicznemu południe z kwaterą główną w Rostowie nad Donem. Dowództwo powstało na bazie obecnego Północno-kaukaskiego Okręgu Wojskowego.
Siły myśliwskie na wciąż niespokojnym Kaukazie wyposażone są w starsze i nie zmodernizowane wersje myśliwców MiG-29 i Su-27. Podobnie sprawa się ma z lotnictwem bombowym, używane są Su-24M oraz jedyne w całych WWS oryginalne Su-24.
Zupełnie inaczej wygląda lotnictwo zapewniającego bezpośrednie wsparcie siłom lądowym. 6971. Baza z Budianowska jest pierwszą która otrzymała zmodernizowane samoloty Su-25SM. Modernizacja obejmuje wymianę systemu kontroli uzbrojenia, wbrew planom dostarczone samoloty nie mają jednak radaru (Su-39/Su-25TM przenosił go w zasobniku podkadłubowym, pierwotne plany Su-25SM obejmowały zabudowę urządzenia w nosie maszyny). Modernizacja objęła mi. nowy dalmierz laserowy, nowe systemy walki radioelektronicznej i samoobrony.
Również w Budianowsku znajdują się obecnie pierwsze w jednostkach bojowych śmigłowce Mi-28N. Prace nad nocną wersją Mi-28 wciąż opóźniają się, problemy sprawia dopracowanie systemu uzbrojenia opartego o stację obserwacyjno-celowniczą Tor oraz radar Ałmaz-280 (prace nad radarem są dalekie od zakończenia). Mi-28N pozostaje wirtualnym typem uzbrojenia – na wyposażeniu jednostek bojowych WWS znajduje się w symbolicznych ilościach i daleki jest od gotowości do prowadzenia działań bojowych.
4. Dowództwu podlega również wydzielony komponent WWS stacjonujący na mocy porozumień międzypaństwowych w Armenii. Baza Erebuni posiada na stanie 16 samolotów MiG-29 oraz 2 samoloty MiG-29UB.
Dowództwo Lotnictwa Dalekiego Zasięgu
| jednostki podległe Dowództwu Lotnictwa Dalekiego Zasięgu |
|---|
|
Utworzone na bazie 37. Armii Powietrznej dowództwo mające w swoim podporządkowaniu całość lotnictwa dalekiego zasięgu. Obejmuje Bazy Lotnicze używające bombowców strategicznych Tu-160 i Tu-95 oraz bombowców dalekiego zasięgu Tu-22M.
Bombowce strategiczne stacjonują obecnie w Bazach w Engels (Tu-160 i Tu-95, byłe 121. i 184. Gwardyjskie Pułki Ciężkiego Lotnictwa Bombowego) oraz w Ukraince (Tu-95, byłe 79. i 182. Gwardyjskie Pułki Ciężkiego Lotnictwa Bombowego).
Bardzo ciekawa jest historia bombowców strategicznych Tu-160. Pierwsze sześć samolotów tego typu (jeden płatowiec przeznaczony do prób statycznych) eksploatowane były w ośrodku testowym mieszczącym się na podmoskiewskim lotnisku Żukowskim pod Moskwą. W ZSRR pierwszą (i jedyną) jednostką używającą Tu-160 był wyposażony w nie w 1987 r. 184. Gwardyjski Pułki Ciężkiego Lotnictwa Bombowego stacjonujący w Pryłukach w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Do czasu rozpadu ZSRR w 1991 r. jednostka zdążyła otrzymać 19 bombowców, wszystkie samoloty pozostały na Ukrainie.
W latach 1992-94 wyprodukowanych zostało sześć kolejnych bombowców które trafiły do 121. Pułku w Engels. W tym samym czasie na Ukrainie samoloty zostały wycofane z użycia (traktaty rozbrojeniowe zakazywały Ukrainie posiadania strategicznego lotnictwa bombowego, nie wspominając o kosztach utrzymania takiego lotnictwa). Ukraina prowadziła rozmowy z Rosją na temat przekazania samolotów w ramach rozliczeń międzypaństwowych jednocześnie prowadząc likwidacje zmagazynowanych samolotów. 16 października 1998 zniszczony został Tu-160 nr 26 (nalot 466 godzin), zaś rok później zniszczono maszynę nr 14 (nalot jedynie ok 100 godzin).
Po długich negocjacjach w 1999 Ukraina przekazała Rosji 8 samolotów w zamian ze redukcję zadłużenia (przekazane zostały również samoloty Tu-95 oraz infrastruktura lotniskowa do obsługi bombowców). Pozostałe samoloty zostały złomowane, ocalała tylko jedna maszyna która obecnie znajduje się w muzeum w Połtawie.
Obecnie w Engels znajduje się 18 samolotów, osiem z nich są to maszyny przejęte od Ukrainy w 1999, kolejne osiem maszyny ukończone już w Rosji (sześć z nich dostarczono do 1994, jeden w 2000 i jeden w 2008), ostatnie dwie to byłe samoloty żukowskie po remoncie.
Uzupełnieniem naddźwiękowych bombowców Tu-160 są oparte na starszej konstrukcji samoloty Tu-95MS. Obecnie służące bombowce Tu-95 wyprodukowane zostały w latach 80 i nie ustępują jakością systemów pokładowych samolotom Tu-160. Prostszy i tańszy eksploatacji samolot pozostanie w linii przez kolejne lata jako uzupełnienie bardziej zaawansowanych maszyn.
Uzupełnieniem dużych samolotów był mniejszy (co nie znaczy, że posiadający małe możliwości) Tu-22M. Samolot początkowo został zbagatelizowany przez zachód, przez długi czas jego faktyczne możliwości pozostawały zagadką. Oficjalnie samolot deklarowany był jako bombowiec regionalny, jednak przy jednokrotnym tankowaniu w powietrzu posiadał zasięg umożliwiający rażenie swoimi pociskami większość powierzchni USA. Usunięte w ramach traktatu SALT II instalacje do tankowania w powietrzu ograniczyły nieco możliwości samolotu, wciąż jednak jest on groźną bronią w arsenale rosyjskiego lotnictwa strategicznego.
Uzupełnieniem samolotów bombowych są maszyny Tu-134UBL i Ił-78. Pierwszy jest wersją przestarzałego już obecnie samolotu pasażerskiego przeznaczoną do trenowania załóg bombowców strategicznych w lotach długodystansowych, wyposażenie samolotu odwzorowuje wyposażenie samolotów bombowych. Ił-78 zaś jest powietrznym tankowcem zbudowanym w oparciu o popularnego Ił-76MD. Są to jedyne tego typu samoloty w całym WWS. Piloci nielicznych samolotów taktycznych wyposażonych w instalacje do pobierania paliwa w locie (Su-24, część MiG-31, MiG-29SMT) nie mają zbyt często okazji do podtrzymywania nawyków. Sytuację ratują nieco odpowiednie zasobniki (np. dla Su-24) pozwalające na tankowanie jednego samolotu przez drugi.
W 2007 Rosja wznowiła stałe dyżury lotnictwa strategicznego, nie były one praktykowane od 1992. Fragment wypowiedzi ówczesnego prezydenta Federacji Rosyjskiej, Władimira Putina z sierpnia 2007: 17 sierpnia o godzinie 00.00 czasu moskiewskiego z siedmiu rosyjskich baz lotniczych w różnych częściach kraju w powietrze wzniosło się 14 uzbrojonych w rakiety bombowców strategicznych, wraz z samolotami wsparcia i cysternami.(…) Od dzisiaj dyżur będzie odbywał się w sposób regularny i ma on charakter strategiczny. Nie jest to jednak jedyne oblicze Lotnictwa Dalekiego Zasięgu, część bombowców została zmodernizowana i może przenosić nie-nuklearne wersje pocisków Ch-55 oraz inne uzbrojenie kierowane.
Dowództwo Lotnictwa Transportowego
| jednostki podległe Dowództwu Lotnictwa Transportowego |
|---|
|
Utworzone na bazie 61. Armii Powietrznej grupuje większość dużych samolotów transportowych używanych rzez WWS. Zdolności transportowe zapewniają ogromne An-124 oraz nie tak duże, ale za to bardzo popularne (także poza Rosją) Ił-76 (WWS używa obecnie również skonstruowanych na jego bazie samolotów wczesnego ostrzegania A-50 i tankowca powietrznego Ił-78). Uzupełnieniem dużych samolotów są pasażerskie Tu-154 oraz mniejsze ilości innych maszyn (mi. An-22 – największa turbośmigłowa maszyna tego typu, napędzana tymi samymi silnikami Kuźniecow NK-12 co bombowce Tu-95).
Obecnie Połączona Kompania Lotnicza prowadzi starania nad wznowieniem produkcji obu typów samolotów transportowych. Produkcja zmodernizowanego An-124 ma odbywać się w zakładach w Ulianowsku, ma to pozwolić na zastąpienie coraz bardziej wyeksploatowanych płatowców. Do 2020 WWS chciało by kupić 20 samolotów, duże zainteresowanie wykazała również Kompania Wołga-Dniepr (nawet 40 nowych transportowców) oraz inne podmioty cywilne.
Mniejszy Ił-76 zaś odrodzić się ma pod postacią znacznie zmodernizowanego i częściowo przeprojektowanego Ił-476. Zmiany obejmą nowy proces produkcyjny (nowe materiały i technologie), mocniejsze silniki, całkowicie nowy cyfrowy kokpit z wyświetlaczami ciekłokrystalicznymi. Produkcja nowego samolotu będzie się odbywać w Taszkiencie. WWS do 2020 chciało by przyjąć 38 samolotów, zakupami zainteresowani są również odbiorcy zagraniczni, mi. Indie.
Jednostki bezpośrednio w podporządkowaniu dowództwu WWS
| jednostki podległe bezpośrednio dowództwu WWS |
|---|
|
Wśród jednostek bezpośrednio podporządkowanych dowództwu WWS większość stanowią jednostki testujące i opracowujące procedury dla nowych i zmodernizowanych typów uzbrojenia. Pomimo że jednostki te nie są jednostkami bojowymi to na ich stanie znajduje się ok. 10% statków powietrznych i to w najnowocześniejszych wersjach (często również eksportowych gdy testowane są rozwiązania nie przyjęte do rodzimego lotnictwa).
Na wyjątkową uwagę zasługuje baza lotnicza z Iwanowa. Jest to jedyna w całym WWS jednostka posiadająca na stanie samoloty wczesnego ostrzegania A-50 – radziecką odpowiedź na E-3 Sentry. Posiadający 15 osobową załogę samolot, będący w istocie zmodyfikowanym transportowym Ił-76MD wyposażonym w zmocowany na kadłubie dysk o dziewięciometrowej średnicy. Dysk ten jest osłoną dla radaru Wega służącego do obserwacji celów powietrznych i naziemnych w odległości nawet 400 km (zależnie od wielkości celu). W zależności od wersji samolot może naprowadzać od 10 (A-50) do 50 (A-50M) samolotów na cele powietrzne lub naziemne. Czas misji samolotu może zostać przedłużony, samolot dysponuje sondą do pobierania paliwa w locie z samolotu Ił-78. Oficjalne testy pierwszego egzemplarza zmodernizowanej wersji A-50M rozpoczęły się 10 Września 2008.
Wyszkolenie
Problemem powstającym przy próbie analizowania tego bardzo istotnego czynnika jest już sama definicja. Przyjętym na zachodzie sposobem oceny wyszkolenia jest ilość wylatanych godzin. Edycja 2007 raportu Międzynarodowego Instytutu Studiów Strategicznych na temat równowagi militarnej podaje, że rosyjscy piloci lotnictwa taktycznego wylatywali średnio 20-25 godzin rocznie, lotnictwa transportowego ok 60 godzin zaś lotnictwa armijnego (śmigłowce) ok 55 godzin. Według nieoficjalnych informacji loty bojowe podczas konfliktu w Gruzji wykonywali ściągnięci z całego kraju najbardziej doświadczeni piloci – mi. z jednostek takich jak Aktiubińsk czy Lipieck. Gruzja praktycznie nie dysponowała własnym lotnictwem a większość systemów obrony powietrznej użytej przez ten kraj reprezentowała standard lat 80. Pomimo tego Rosja straciła w konflikcie (zależnie od źródeł) od kilku do kilkunastu samolotów, w tym samoloty Tu-22M oraz Su-24M. 5 czerwca 2009, Szef Sztabu Generalnego Nikołaj Makarow stwierdził że lotnictwo bombowe może działać tylko w dzień i przy dobrej pogodzie, jednak i tak chybi celu.
Obecna reforma której efektem jest konsolidacja jednostek z pewnością spowoduje zmniejszenie koszów stałych oraz zwiększenie nakładów na szkolenie lotnicze. Zauważyć trzeba również że wydatki na obronność w Rosji systematycznie zwiększają się. Podczas wprowadzania nowego i zmodernizowanego sprzętu dba się o zapewnienie odpowiedniego wsparcia szkoleniowego mi. w postaci symulatorów (mi. dla Su-27SM i Su-34). Spodziewać się można że bazy lotnicze wyposażane w nowe lub zmodernizowane typy statków powietrznych otrzymywać będą również zastrzyki gotówki pozwalające na podniesienie jakości szkolenia.
Oceniając wyszkolenie rosyjskich pilotów brać trzeba pod uwagę raczej niski pułap umiejętności przynajmniej części z nich, w żadnym wypadku nie można jednak ich bagatelizować – z pewnością są również w Rosji piloci którzy mistrzowsko opanowali swoje samoloty.
Przyszłość
Przyszłość dla WWS może być tylko jedna i musi ona oznaczać nowe samoloty. Czas na modernizacje powoli się kończy – zaniechanie modernizacji do standardu Su-27SM jest najlepszym tego przykładem. WWS rozważa modernizację dalszych samolotów do opartego na Su-35 standardu Su-27SM2, jednak będzie to już poważana przebudowa (mi. planowana jest wymiana elementów nośnych) i prawdopodobne jest, że bardziej ekonomicznie będzie po prostu zamówić nowe samoloty.
Problemem dla WWS jest taktyczne lotnictwo bombowe. Po zmodernizowaniu jednego pułku (24 samolotów) do standardu Su-24M2 zaniechano dalszych prac. Modernizacja samolotów wyposażonych w tak rozbudowane i jednocześnie specjalizowane systemy uzbrojenia jak Su-24. Przebiegać może na dwa sposoby. Można albo starać się ulepszyć już wykorzystywane systemy (taką drogę wybrano dla Su-24M2) co pozwoli uzyskać jakiś wzrost skuteczności, jednak trudno tu mówić o rewolucji. Można również dokonać całkowitej wymiany systemów bojowych – co może dać znacznie lepsze efekty jednak jest dużo bardziej kosztowne i nieuzasadnione w przypadku przestarzałej platformy. Dlatego też WWS postanowiło postawić na zupełnie nowy samolot – Su-34.
Pierwszy, podpisany w 2006 kontrakt na Su-34 mówił o 18 samolotach do 2010. Do 2007 oficjalnie WWS odebrało trzy samoloty by w 2008 renegocjować kontrakt z nowym planem dostawy mówiącym o 2 samolotach w 2009, 4 w 2010, 5 w 2011 oraz po 10 w 2012 i 2013. Wiele wskazuje, że i ten plan nie zostanie zrealizowany. Nie są znane przyczyny tych opóźnień mogą to być problemy z dopracowaniem systemów pokładowych samolotu, najprawdopodobniej jednak przyczyną są problemy z rozpoczęciem produkcji w Nowosybirskich zakładach NAPO. Zakłady te wcześniej zajmowały się produkcją i modernizacją samolotów Su-24, jednak nie posiadają doświadczeń z samolotami rodziny Su-27. Producentem samolotu Su-27 były położone w Komsomolsku nad Amurem zakłady KnAAPO oraz odpowiadające za produkcję dwumiejscowej wersji Su-27UB i Su-30 Irkuckie zakłady IAPO. Pierwsze zakłady jednak obecnie koncentrują się one na dopracowaniu samolotu Su-35 oraz samolotu nowej generacji T-50, zaś drugie zaś nie są częścią korporacji Suchoja, lecz konkurencyjnej korporacji Irkut. Uruchomienie produkcji jest dla WWS bardzo ważne (planowane jest mi. powstanie na bazie Su-34 samolotu walki radioelektronicznej) jednak dostępne są inne możliwości – być może dwumiejscowa wersja Su-35wyposażony w zasobnik Sapsan-M była by równie dobrym rozwiązaniem?
Lotnictwo śmigłowcowe niestety nie ma się lepiej. Problemy z dopracowaniem nowego śmigłowca szturmowego Mi-28N przypominają te z Su-34. Uroczyście odbierane są kolejne egzemplarze, jednak śmigłowiec nie może znaleźć się na uzbrojeniu jednostek bojowych. W tym wypadku zakup Mi-35M wydaje się słusznym rozwiązaniem które wypełni lukę do czasu dopracowania platformy docelowej. Lepiej sytuacja się ma w dziedzinie śmigłowców transportowych – tu kontynuowane są zakupy i remonty śmigłowców rodziny Mi-8. Najnowsze Mi-8MTW-5 stanowiące ogromny postęp w porównaniu do starszych wersji latają już w WWS Rosji. Planowany zakup okrętów desantowych typu Mistral prowadzić może do zwiększenia zamówień również na śmigłowce pokładowe Kamowa (włącznie z zagospodarowaniem nie mających szczęścia śmigłowców Ka-50 i 52).
Większe nadzieje wiązać można z Su-35 oraz potencjalną modernizacją obecnie eksploatowanych samolotów przy użyciu jego elementów znaną jako Su-27SM2. Wiele elementów samolotu jak radar N035 Irbis czy nowe silniki AL-37FU znajduje się w zaawansowanym stadium opracowania, a zakłady w Komsomolsku z pewnością posiadają wystarczające doświadczenie i moce produkcyjne by realizować zamówienia. Jednak i tu można mieć obawy co do przyszłości programu. Od czasu zniszczenia czwartego prototypu w kwietniu 2009 wydaje się, że program zamarł – na pewno utrata jednej z platform testowych wpłynie na wydłużenie programu prób. Obecnie lotne są pierwszy i drugi prototyp noszące odpowiednio numery 901 i 902. Trzeci płatowiec przeznaczony został do prób statycznych. Wiadomo że środki budżetowe które otrzymuje zakład KnAAPO przesunięte zostały w ostatnim roku na program PAK FA. Do 2015 WWS planuje odebrać 48 myśliwców Su-35.
W dziedzinie obrony powietrznej spodziewać się należy dalszego wprowadzania (i dopracowywania) zestawu S-400. Według planów wojska PWO do 2015 otrzymać mają kolejnych pięć zestawów. Opracowywany jest również zupełnie nowy system S-500 mający mieć jeszcze większe możliwości, w tym przede wszystkim promień działania. Nowy zestaw planowany jest jako uzupełnienie S-400.
W dłuższej perspektywie rosyjskie lotnictwo bojowe oprzeć się ma na dwu perspektywicznych platformach opracowywanych w ramach programów PAK FA (Pierspiektiwnyj Awiacyonnyj Kompleks Frontowoj Awiacyi) i PAK DA (Pierspiektiwnyj Awiacyonnyj Kompleks Dalkej Awiacyi), czyli perspektywiczne systemy lotnicze dla lotnictwa frontowego (taktycznego) i dalekiego (strategicznego).
Ujawnienie do tego czasu skrzętnie ukrywanego prototypu samolotu Suchoj T-50 wywołało ogromne zainteresowanie (zresztą całkiem słusznie, był to pierwszy nowy rosyjski samolot od ujawnienia prototypu samolotu MiG MFI 12 stycznia 1999). Jednak gdy emocje opadną przychodzi czas na refleksje. Nie wszystkie rozwiązania konstrukcyjne samolotu T-50 wydają się w pełni trafione, jak się okazało łopatki pierwszego stopnia silników są łatwo widoczne od frontu samolotu co może mieć duży wpływ na czołową powierzchnie odbicia samolotu. T-50 pomimo podobnego wzornictwa nie będzie posiadać tak dobrych własności stealth jak samoloty amerykańskie, o ile oczywiście samolot nie zostanie w istotnym stopniu przeprojektowany. Należy mieć również świadomość, że większość systemów których przyszłościowy samolot ma używać dopiero ma zostać opracowana, nawet ich przejściowe wersje (pochodzące z samolotu Su-35) nie są jeszcze gotowe.
O programie PAK DA nie wiele obecnie wiadomo. Samolot projektowany ma być przez biuro konstrukcyjne Tupolewa i bazować na obecnym Tu-160, nie wiadomo jednak czy będzie to po prostu zmodernizowany Tu-160 pochodzący z nowej linii produkcyjnej, czy też jego głębokie rozwinięcie. Rozwiązaniem pomostowym ma być utrzymanie samolotów obecnie eksploatowanych typów oraz poddanie części z nich modernizacji.
| Autorem artykułu jest Paweł K. Malicki. Jest to przeedytowana wersja artykułu pierwotnie opublikowanego w magazynie Raport-wto 08/2010. |  |
|---|
Autor: Paweł K. Malicki.
Gdzie zaczyna się wojsko… 
http://www.take-off.ru/news/107-news-1-2-2011/561-su-27sm3-02-2011
Według linka na Krymsk (6972 AB) trafić miały dwa Su-30MK oraz cztery (z planowanej partii 12) Su-27SM3. Są to maszyny powstałe na bazie zmagazynowanych płatowców pierwotnie zbudowanych dla odbiorcy Chińskiego (jako Su-27SK).
A co stacjonuje na lotnisku Lozyriewsk na Kamczatce ??
Sorry… Kozyriewsk !